Een van de schilderijen op de huidige expositie van Aart Houtman (1956) was in het voorjaar van 2005 ook al in Galerie Van Kranendonk te zien. Het is een fors doek waarop een vervormde mensfiguur te zien is, een eiland van vlees in een poel van heldere kleuren. Tijdens de vorige expositie hing het doek tussen beelden van vervormde gebouwen en ramen. Dat vervormen, vertelt Houtman, gaat in de eerste plaats vanzelf, door zijn manier van werken. Hij bewerkt zijn doek namelijk terwijl het op tafel ligt, of op de grond. Op het oppervlak ligt een flinke plas acrylverf, dun als yoghurt. De verf is sterk spiegelend, en toont dus naast z’n eigen kleur ook reflecties van de omgeving. Vooral het raam, het licht van buiten valt op. Houtman trekt de lijnen van het gereflecteerde uitzicht na, oude gebouwen, een kerktoren. Werkt Houtman ’s nachts, dan zien we de sterren terug in de verflaag. Maar ook de arm van de schilder reflecteert op het doek. En zou je een figuur naast het doek zetten, dan zie je ook deze in de verf, de voeten het grootst, en na eindeloze benen het verkorte bovenlijf. Met dat ene doek merkte Houtman dat vervorming van het menselijk lichaam een heel ander effect heeft dan een verwrongen gebouw. Bij mensen krijgt het al gauw iets engs, iets onheilspellends. Maar Houtman is geen Francis Bacon, die met zijn gruwelijk versnipperde figuren uitdrukking gaf aan het ‘leed van het moderne leven’. Dat nare effect heeft Houtman liever niet in zijn werk. Toch bleef het idee hem bezighouden en wilde hij kijken of het mogelijk is: het menselijk lichaam vervormen zonder dat het doet denken aan ziekte en ellende. In de galerieruimte overheersen nu grote voeten, als perspectivisch gevolg van het spiegelende verfoppervlak, en moeilijk herkenbare fragmenten van lichamen. En warempel, hoewel de figuren wat botloos door het kleurenbad dobberen wordt dat nergens verontrustend.
Houtman verstoort overigens niet alleen in de vorm. Ook met kleur experimenteert hij op de lichaamsdelen. Tenen zijn met blauw omringd, ledematen werden helgroen en oranje. Toen hij de heftige kleuren even zat was, vertelt Houtman, ontstonden enkele grote werken in grijstonen, met hier en daar wat roestkleurige vlekken. Daar komt nog bij dat Houtman de verflaag, die na een week liggen is opgedroogd, becommentarieert met een laatste bewerking. Hij snijdt stukken uit beschilderd acrylpapier en plakt deze op het doek. Door deze extra laag wordt het geschilderde beeld van de werkelijkheid nog psychedelischer, nog verder vervreemd.
‘Reality Check’ van Aart Houtman is tot 10 januari 2008 te zien in Van Kranendonk Gallery, Westeinde 29, Den Haag. Open: woensdag t/m zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur en op afspraak. De galerie is gesloten van 26 december 2007 t/m 5 januari 2008.
‘Houtmans spiegelbeelden’, Den Haag Centraal 28 dec. 2007